“Látum ekki undan erlendum þrýstingi sem byggist á misskilningi eða ókunnugleika. Verum staðföst og verjum þá sjálfbæru nýtingu sem við höfum þegar náð”
Í umræðunni er oft á reiki hvað felst í sjálfbærri þróun. Í stuttu máli má segja að hún feli í sér að uppfylla markmið umhverfisverndar, efnahagslegs stöðugleika og almannaheilla. Hún er ætluð fyrir fólk, vistkerfi og framþróun, með öðrum orðum: vernd umhverfisins, eflingu hagkerfisins og tryggingu félagslegs öryggis. Þetta er sá grundvöllur sem allar ákvarðanir um sjálfbærni ættu að byggjast á.
Ísland leiðir í sjávarútvegi og orkumálum
Ísland hefur um áratugaskeið verið leiðandi í nýtingu náttúruauðlinda á sjálfbæran hátt, bæði á sviði orkuöflunar og sjávarútvegs. Þar sem margar þjóðir eru enn að glíma við vandamál tengd loftslagsmálum og ósjálfbærri auðlindanýtingu, hefur Ísland sýnt að það er hægt að ná árangri sem önnur lönd geta aðeins látið sig dreyma um.
Sjálfbær nýting sjávarauðlinda
Í sjávarútvegi hefur Ísland náð einstökum árangri í stjórnun fiskistofna. Með kerfisbundnum rannsóknum og þróun hefur okkur tekist að byggja upp fiskveiðistjórnunarkerfi sem tryggir hámarks nýtingu fiskistofna án þess að ganga á auðlindirnar. Þetta kerfi ætti að vera fyrirmynd annarra þjóða sem enn glíma við ofveiði og ósjálfbæra nýtingu sjávarauðlinda. Íslendingar hafa einnig lagt mikið upp úr rannsóknum á samspili fiskistofna og áhrifum veiða á lífríkið, sem hefur leitt til aukinnar skilvirkni og betri ákvarðanatöku.
Orkuumbreyting sem ætti að verða til fyrirmyndar
Ísland er einnig einstakt á heimsvísu þegar kemur að orkuöflun. Yfir 99% af raforku landsins er framleidd úr endurnýjanlegum orkugjöfum, þar á meðal jarðhita og vatnsafli. Á meðan aðrar þjóðir reyna að draga úr kolefnislosun með því að setja markmið um minnkun jarðefnaeldsneytis, hefur Ísland náð þessum markmiðum og meira til. Þrátt fyrir þennan árangur heldur alþjóðasamfélagið áfram að þrýsta á Ísland um að gera enn meira, nánast óafvitandi um að við séum þegar leiðandi á þessu sviði.
Hættan af 30/30 markmiðunum
Síðustu misseri hefur mikið verið rætt um svokölluð 30/30 markmið, sem fela í sér að friða 30% af landi og hafi heimsins fyrir ágangi mannsins fyrir árið 2030. Þó þessi markmið séu vel meinandi og mikilvægt sé að vernda náttúruna, er hætta á að þau skaði þá sjálfbæru nýtingu sem við Íslendingar höfum þegar náð í fiskveiðilögsögu okkar. Ísland hefur þegar náð því að nýta fiskveiðilögsögu sína 100% á sjálfbæran hátt, með ströngu eftirliti og vísindalegri nálgun. Að krefjast þess að við lokum hluta þessara svæða fyrir veiðum getur haft neikvæðar afleiðingar, bæði fyrir íslenskt samfélag og fyrir þá fjölbreytni sem við höfum tryggt með góðri stjórnun.
Hvalveiðar og náttúruvernd
Annað svið þar sem Ísland hefur náð sjálfbærni lýtur að nýtingu hvala, sem er bæði umdeilt og flókið mál. Þrátt fyrir þrýsting frá friðunarsamtökum, hefur Ísland haldið fast við vísindalegar staðreyndir sem sýna að hvalveiðar geta verið nauðsynlegar til að viðhalda jafnvægi í vistkerfinu og vernda nytjastofna sem við nýtum til manneldis. Framhjá þessari staðreynd er oft horft í alþjóðlegri umræðu um náttúruvernd.
Áherslur
Til þess að tryggja áframhaldandi velgengni okkar á þessum sviðum eru nokkur atriði sem við ættum að leggja sérstaka áherslu á:
Þekking og fræðsla: Við þurfum að auka fræðslu og vitund almennings um mikilvægi sjálfbærni í sjávarútvegi og orkumálum. Það er nauðsynlegt að komandi kynslóðir skilji þau grundvallaratriði sem hafa gert Ísland að leiðandi þjóð á þessum sviðum.
Alþjóðlegt samstarf: Þó Ísland sé leiðandi í sjálfbærri nýtingu, er nauðsynlegt að við deilum okkar reynslu og þekkingu með öðrum þjóðum. Með því að efla alþjóðlegt samstarf og flytja út okkar fiskveiðistjórnunarkerfi og orkunýtingarmódel getum við stuðlað að betri árangri á heimsvísu.
Vernd íslenskra hagsmuna: Það er mikilvægt að við látum ekki undan erlendum þrýstingi sem byggist á misskilningi eða ókunnugleika. Við eigum að standa fast á okkar grunni og verja þá sjálfbæru nýtingu sem við höfum þegar náð. Það þýðir að við verðum að vera vakandi fyrir því að erlendar kröfur, eins og 30/30 markmiðin, skaði ekki okkar eigin árangur og þau markmið sem við höfum sett okkur.
Frumkvæði í rannsóknum: Til þess að viðhalda okkar stöðu sem leiðandi þjóð í sjálfbærni þurfum við að halda áfram að efla rannsóknir og þróun, sérstaklega á sviðum eins og áhrifum fiskveiða á vistkerfið og nýtingu endurnýjanlegra auðlinda. Við eigum að vera í fararbroddi þegar kemur að því að þróa nýjar aðferðir og tækni til að tryggja enn betri nýtingu á auðlindum okkar.
Niðurstaða
Íslendingar eiga að vera stoltir af þeim árangri sem við höfum náð og halda áfram að vera fyrirmynd annarra þjóða í sjálfbærni og nýtingu náttúruauðlinda. Ef ekki verður viðurkennd sú staðreynd að við erum að nýta fiskveiðilögsögu okkar að fullu og á sjálfbæran hátt, gæti það skaðað þá miklu vinnu sem við höfum lagt í að tryggja sjálfbærni hér á landi. Í stað þess að líta til annarra til að læra af þeim, ættu þjóðir heims að líta til Íslands og læra hvernig við höfum náð þessum markmiðum með vísindalegum og skynsamlegum hætti.
Comments